เครื่องดนตรีสากล
5. เครื่องลิ่มนิ้ว (Keyboard Instrument)
มักนิยมเรียกทับศัพท์ในภาษาอังกฤษว่า "เครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ด" ลักษณะเด่นคือ มีลิ่มนิ้วสำหรับกด เพื่อเปลี่ยนระดับเสียงดนตรี
ลิ่มนิ้วสำหรับกดนั้นนิยมเรียกว่า"คีย์" (key) เกิดเสียงโดยการกดคีย์ที่ต้องการ แล้วคีย์นั้นจะส่งแรงไปที่กลไกต่างๆภายในเครื่อง
เพื่อที่จะทำให้สายโลหะที่ขึงตงสั่นสะเทือน บางชนิดให้ลมผ่านไปยังลิ้นโลหะให้สั่นสะเทือนทำให้เกิดเสียง ปัจจุบันไม่นิยมใช้แล้ว
เช่น ออร์แกนลม แอ็คคอร์เดียน สำหรับเมโลเดียน และเมโลดิกา ที่นำมาใช้เป็นอุปกรณ์กาสอนดนตรี ก็จัดอยู่ในเครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ดเช่นกัน
ในปัจจุบันเครื่องดนตรีที่เกิดเสียงโดยใช้วงจรอิเล็กทรอนิกส์ ได้รับความนิยมมาก เพราะสามารถเลียนแบบเสียงเรื่องดนตรีต่างๆได้หลายชนิด
เครื่องสตริง (String Machine) คือเครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ด ที่เลียนเสียงเครื่องดนตรีตระกูลไวโอลินทุกชนิด
อิเล็กโทน คือ เครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ดที่มีจังหวะในตัว สามารถบรรเลงเพลงต่างๆได้ด้วยนักดนตรีเพียงคนเดียว
ในยุคของคอมพิวเตดร์ เครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ดได้วิวัฒนการไปมาก เสียงต่างๆมากขึ้น นอกจากเสียงดนตรีแล้วยังมีเสียงเอฟเฟ็คต์ (Effect) ต่างๆให้เลือกใช้มาก
เสียงต่างๆเหล่านี้เป็นเสียงที่สังเคราะห์ขึ้นมาด้วยระบบ อิเล็กทรอนิกส์ ดังนั้นเรื่องดนตรีประเภทนี้จึงถูกเรียกว่า "ซินธีไซเซอร์" (Synthesizer)
5.1 เปียโน (Piano) เกิดเสียงโดยการกดคีย์ที่ต้องการ แล้วคียืนั้นจะส่งแรงไปที่กลไกต่างๆภายในเครื่อง เพื่อที่จะทำให้สายโลหะที่ขึงตึงสั่นสะเทือน
ทำให้เกิดเสียงดังขึ้น สายจะถูกตีด้วยค้อน ซึ่งเชื่อมโยงไปยังคีย์ที่กด โดยผ่านเครื่องกลไกซับซ้อน ที่เรียกว่า "แอ็คชั่น"
แต่เดิมเปียโนมีชื่อว่า เปียโนฟอร์เต (Pianoforte) ทั้งนี้เพราะ เปียโนสมารถบรรเลงด้วยเสียงเบา (piano) และเสียงดัง (forte) ได้อย่างเด่นชัด
5.2 ออร์แกน (Organ) เป็นเครื่องดนตรีคีย์บอร์ดประเภทใช้ลมมีลมเป่าผ่านท่อทำให้เกิดเสียงท่อละหนึ่งเสียง มีแผงคีย์ที่กดเล่นด้วยมือเรียกว่า แมนนวล (Mannual)
และแผงคีย์ที่เหยียบด้วยเท้า เรียกว่า เพดดัล (Pedal) การบังคับกลุ่มท่อต่างๆซึ่งจัดไว้เป็นพวกเดียวกันทำได้โดยการใช้ปุ่มกด หรือดันยกขึ้นลง
ที่เรียกว่า สต็อป ออร์แกนขนาดใหญ่จะมีกลุ่มท่อเปลี่ยนเสียงที่เรียกว่า รีจีสเตอร์ เป็นจำนวนมาก เพื่อใช้สร้างสีสันแห่งเสียงได้หลากหลาย
ออร์แกนสมัยใหม่ใช้ไฟฟ้าบังคับแกนลม ซึ่งตามแบบดั้งเดิมนั้นลมที่ใช้ก็เกิดจากการอัดลมด้วยเท้าของผู้เล่น หรือไม่ก็มีผู้ช่วยอัดลมแทนให้
5.3 ฮาร์ปซิคอร์ด (Harpsichord) เกิดก่อนเปียโน สายภายในเครื่องดนตรีจะถูกเกี่ยวด้วยไม้ดีด (Quills) ขณะที่เรากดคีย์ลงไป (ตรงข้ามกับเปียโนใช้ค้อนเคาะ)
ไม่อาจทำให้เสียงที่ดังหรือเบาตามลำดับได้ มักจะมีคีย์บอร์ดสองแผง แนวหนึ่งจะทำให้เสียงดัง อีกแนวหนึ่งจะทำให้เสียงเบา
ปุ่มหรือเสียงพ่วงใช้สายเชื่อมสายเสียงแต่ละชุดทำให้เกิดเสียงหลายอ็อกเทฟ จากการกดคีย์เดียวเท่านั้น ฮาร์ปซิคอร์ดได้รับความนิยมมากช่วงศตวรรตที่ 16-18
5.4 คลาวิคอร์ด (Clavichord) เป็นเครื่องดนตรีคียืบอร์ดในยุคแรกๆประเภทเกิดเสียงได้จากการดีด (เคาะ) โดยมีสายเสียงที่ขึงไปตามรูปของกล่องไม้
ส่วนปลายสุดของคีย์จะมีกลไก สำหรับทำหน้าที่งัด หรือเคาะลิ่มทองเหลืองเล็กๆ ในขณะผู้เล่นกดคีย์ลงไป ลิ่มทองเหลืองนี้จะยกขึ้น
และตีไปที่สายเสียง เพื่อทำให้เกิดเสียง
คลาวิคอร์ด เป็นเครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ดประเภทแรก ที่สามารถเล่นได้ทั้งเสียงเบาและเสียงดัง โดยการเพิ่มลดน้ำหนักการกดคีย์
เสียงที่ได้จากคลาวิคอร์ดมีความไพเราะและนุ่มนวล
ขอบคุณที่ให้ความรู้นะคะ