การไทเทรต (Titration) เป็นวิธีการหาปริมาณของสารละลายมาตรฐาน (Standard Solution)

              สารที่ทราบค่าความเข้มข้นที่แน่นอน โดยให้ทำปฏิกิริยาพอดีกับสารละลายที่ไม่ทราบความเข้มข้นแต่ทราบปริมาตร

              (Unknown sample) และใช้การเปลี่ยนสีของอินดิเคเตอร์เป็นเกณฑ์ในการบอกจุดยุติ (End Point) เมื่อกรดและเบส

              ทำปฏิกิริยากันพอดีกันตามจุดสมมูล (Equivalent Point) ก็จะทราบปริมาตรของสารละลายมาตรฐานแล้วนำค่าที่ได้

              ไปคำนวณหาความเข้มข้นของสารละลายอื่นได้ 

                                 จุดยุติ  (End Point)  คือจุดที่กรดกับเบสทำปฏิกิริยาพอดีกันโดยสังเกตจากการเปลี่ยนสีของ           

              อินดิเคเตอร์

                                 จุดสมมูล (Equivalent Point) หรือจุดสะเทิน คือจุดที่กรดกับเบสทำปฏิกิริยาพอดีกันตามสมการ

              ที่ดุลแล้วโดยกรด-เบสหมด เหลือเกลือกับน้ำ

                                 pH ของปฏิกิริยาสะเทิน ปฏิกิริยาสะเทินจุด pH ไม่จำเป็นต้องเท่ากับ 7 แต่จะขึ้นอยู่กับชนิดของ

              กรดเบสดังนี้

                                 ในการไทเทรตกรดเบส  ใช้กรด-เบสอินดิเคเตอร์บอกจุดยุติระหว่างกรด-เบส   โดยอินดิเคเตอร์

               ที่เหมาะสมจะเปลี่ยนสีที่จุดสมมูล   ดังนั้นควรเลือกอินดิเคเตอร์ที่เปลี่ยนสีตรงช่วงจุดสมมูลหรือใกล้เคียงมากที่สุด

เครื่องมือและอุปกรณ์ในการไทเทรต

                       ขวดวัดปริมาตร                       ปิเปตต์                        ขวดรูปชมพู่               บิวเรต

(ที่มา : http://www.montfort.ac.th/mcs/dept/science/scienceteachers/sunisa/content/tritrate.htm)

              รูปแสดงการอ่านค่าปริมาตรของเหลว

      (ที่มา : สุนทร พรจำเริญ เอกสารประกอบการสอนเรื่องกรด-เบส โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์)

                 การไทเทรตกรดแก่กับเบสแก่

                                   จุดสมมูลของสารละลายจะมี pH= 7 เช่นการไทเทรต HCl เข้มข้น 0.10 mol dm^-3 

                 ปริมาตร 25 cm3  กับ NaOH เข้มข้น 0.10 mol dm^-3 ซึ่งจะได้กราฟของการไทเทรตดังนี้

                 กราฟของการไทเทรตระหว่างกรดแก่และเบสแก่

(ที่มา: http://wps.prenhall.com/wps/media/objects/602/616516/Chapter_16.html)

                 การไทเทรตกรดอ่อนกับเบสแก่

                                   เช่น การไทเทรต NaOH  เข้มข้น 0.10 mol dm^-3 กับ CH₃COOH เข้มข้น 0.10 mol dm^-3 

                ปริมาตร 50 cm³ ที่จุดสมมูล pH ของสารละลายจะมากกว่า 7  ซึ่งจะได้กราฟของการไทเทรตดังนี้

                กราฟของการไทเทรตระหว่างกรดอ่อนและเบสแก่

(ที่มา: http://wps.prenhall.com/wps/media/objects/602/616516/Chapter_16.html)

                 การไทเทรตกรดแก่กับเบสอ่อน

                                   เช่น  การไทเทรต NH₃ เข้มข้น 0.10 mol dm³ ปริมาตร 50 cm³ กับ HCl เข้มข้น 0.10 mol dm^-3

                     ที่จุดสมมูล pH ของสารละลายจะน้อยกว่า 7 ซึ่งจะได้กราฟของการไทเทรต ดังนี้

                                   ไม่นิยมการไทเทรตกรดอ่อนกับเบสอ่อน  เพราะช่วง  pH   เปลี่ยนแปลงสั้นมากทำให้การคำนวณ

               ผิดพลาดการคำนวณการไทเทรตกรด-เบส คำนวณโดยใช้สูตร    

              ลองทำดู

             1. จงหาว่าต้องใช้  NaOH   5  mol/l  กี่  cm³  จึงจะทำปฏิกิริยาพอดีกันกับ  H₂SO₄   2  mol/l 

                 จำนวน  200 cm³ 

                 ..............................................................................................................................

                 ..............................................................................................................................

                 ..............................................................................................................................

                 ..............................................................................................................................

             2. ในการไทเทรตสารละลาย  Al(OH)₃   เข้มข้น  2  mol/l  จำนวน  50 cm³   กับ H₂SO₄   1  mol/l 

                 จะต้องใช้กรดนี้กี่  cm³ 

                 ..............................................................................................................................

                 ..............................................................................................................................

                 ..............................................................................................................................

                 .............................................................................................................................. 

             3. ยาลดกรดชนิดหนึ่ง  มี  Mg(OH)₂  ผสมแป้ง  ถ้านำยาชนิดนี้มา  0.1  กรัม ไทเทรตจนถึงจุดยุติด้วย HCl 

                 เข้มข้น  0.01 mol/dm³  จำนวน  100 cm³  จงหาว่าในยา 1 กรัม  จะมี  Mg(OH)₂  เป็นองค์ประกอบเท่าไร

                 ..............................................................................................................................

                 ..............................................................................................................................

                 ..............................................................................................................................

                 ..............................................................................................................................